یک سال پس از هجرت برادر، حضرت معصومه علیها السلام به شوق دیدار برادر، همراه عدهاى از برادران و برادرزادگان به سوى خراسان حرکت نمودند و در هر شهر و محلى از سوى مردم مورد استقبال واقع مىشدند. اینجا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب (س) پیام مظلومیت و غربتبرادر گرامىشان را به مردم مؤمن و مسلمان مىرساندند و مخالفت خود و اهلبیت (ع) را با حکومتحیلهگر بنىعباس اظهار مىفرمودند. بدین ترتیب، تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید، عدهاى از مخالفین اهل بیت(ع) که از پشتیبانى مامورین حکومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتیجه، تقریبا همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنا بر نقلى حضرت معصومهعلیها السلام را نیز مسموم نمودند.
به هرحال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه علیها السلام مریض شدند و از آن جایى که دیگر امکان ادامه راه به سوى خراسان ممکن نبود، قصد شهر قم را نموده و سؤال فرمودند: از این شهر (ساوه) تا «قم» چند فرسخ راه است؟ در پاسخ گفتند: ده فرسخ. فرمودند: مرا به شهر قم ببرید؛ زیرا از پدرم شنیدم که مىفرمود: «شهر قم مرکز شیعیان ما است.»
بزرگان شهر قم، وقتى از این خبر مسرتبخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند، و در حالى که، «موسى بن خزرج» بزرگ خاندان «اشعرى» زمام ناقه آن حضرت را به دست گرفته بود، و عده فراوانى از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند. در روز 23 ربیع الاول سال 201 ه . ق حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. سپس در محلى که امروز «میدان میر» نامیده مىشود در جلوى منزل شخصى «موسى بن خزرج» شتر آن حضرت زانو زد و افتخار میزبانى حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگى نمود و در این مدت، مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود.
هماکنون محل عبادت آن حضرت حجرهاى است در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» که محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
سرانجام، آن بزرگ یادگار اهلبیت(ع) در روز دهم و یا دوازدهم ربیع الثانى سال 201 ه. ق، پیش از آنکه دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوى محلى به نام «باغ بابلان»، که قبرستان خانوادگى اشعریون بود، تشییع و به خاک سپردند . پس از دفن حضرت معصومه علیها السلام، "موسى بن خزرج" سایبانى از بوریا بر فراز قبر شریف ایشان قرار داد، تا اینکه پس از سالها حضرت زینب(س) دختر امام جواد(ع) اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارشان بنا کرد و بدین سان، تربت پاک آن بانوى بزرگوار اسلام قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهل بیت علیهم السلام و دارالشفاى دل سوختگان عاشق ولایت و امامت شد.
فضایل و مناقب حضرت معصومه علیها السلام
الف. شرافت خانوادگى
آن حضرت «بنت رسولاللهصلى الله علیه وآله» و «بنت ولىالله» و «اخت ولىالله» و «عمة ولىالله» است و این امر خود سرچشمه سایر فضایل و کمالات معنوى و روحانى آن بزرگوار است.
ب. عالمه و محدثه اهل بیت علیهم السلام
یکى از والاترین عناوینى که نشان دهنده بلندى مرتبه علم و آشنایى کریمه اهل بیتعلیهم السلام با معارف بلند اسلام و مکتب حیاتبخش تشیع است، محدثه بودن آن حضرت است. بزرگان علم حدیث، احادیث و روایات رسیده از آن حضرت را قبول و به آن استناد مىنمایند؛ چرا که آن حضرت جز از افراد مورد وثوق و اطمینان حدیث نقل نمىکند.
ج. معصومه
فاطمه معصومه که خود پرورش یافته مکتب ائمه طاهرین علیهم السلام و یادگار صاحبان آیه تطهیر است، نمونه عالى از طهارت و پاکى است ، به حدى که خاص و عام ایشان را "معصومه" لقب دادهاند.
د. کریمه اهل بیت علیهم السلام
از دیر زمان آستان قدس فاطمى، منشا هزاران کرامت و عنایت ربانى بوده است. چه قلبهاى ناامیدى که سرشار از امید به فضل و کرم الهى و چه دستهاى تهى که سرشار از رحمت ربوبى؛ و چه انسانهاى بریده از همه جا و ناامید از همه کس، که با دلى شاد و روحى پیوسته به ابدیت از درگاه پر فیض و کرم این کریمه اهل بیتعلیهم السلام برگشته و براى خود نوعی زندگى براساس ایمان مستحکم به ولایت اولیاى حق بنا نهادند.
و. مقام شفاعت آن حضرت
از جمله کسانى که به شفیعه بودنش در روایات و آثار دینى تصریح شده است، فاطمه معصومه علیها السلام است. (1)
حضرت معصومهعلیها السلام در روایات
امام صادق علیه السلام فرمود: براى خدا حرمى است و آن مکه است، و براى رسول خدا صلى الله علیه وآله حرمى است و آن مدینه است، براى امیرالمؤمنینعلیه السلام حرمى است و آن کوفه است و براى ما حرمى است و آن شهر قم است و به زودى زنى از فرزندان من در آنجا دفن خواهد شد که نامش «فاطمه» است. هرکس که او را زیارت کند بهشت بر او واجب خواهد شد(2)
امام جواد علیه السلام فرمود: کسی که عمه ام را در قم زیارت کند پاداش او بهشت است. (3)
امام صادق (ع) : کسی که آن خانم ( حضرت معصومه علیها السلام) را زیارت کند در حالی که آگاه به شأن و منزلت ایشان باشد، به بهشت می رود.(4)
امام رضا علیه السلام فرمود: هرکس معصومه را در قم زیارت کند ، مانند کسی است کخ مرا زیارت کرده است.(5)
پی نوشت:
1- برگرفته و تلخیص است از کتاب زندگىنامه حضرت معصومهعلیها السلام، انتشارات آستانه مقدسه قم.
2- البحار، ج 60، ص 216.
3- کامل الزیارة.
4- بحار الانوار، ج 48، ص 307.
5- ناسخ التواریخ، ج 3، ص 68.