ملاقات کنندگان دختر پیغمبر(ص) در بستر بیماری

دختر پیغمبر چند روز را در بستر بیمارى بسر برده؟ درست نمى‏دانیم،اما مشهور این است که آن حضرت هفتاد و پنج یا نود و پنج روز پس از پیامبر اکرم به شهادت رسیده است. قدر مسلم آن که حضرتش مدتی را در بستر بیماری به سر بردند.

دختر پیغمبر به آنان گفت نشنیدید که پدرم فرمود فاطمه پاره تن من است هر که او را بیازارد مرا آزرده است؟ گفتند چنین است! فاطمه گفت ‏شما مرا آزردید و من از شما ناخشنودم و آنان از خانه او بیرون رفتند. بخارى در صحیح نویسد: پس از آن که دختر پیغمبر میراث خود را از خلیفه خواست و او گفت از پیغمبر شنیدم که ما میراث نمى‏گذاریم زهرا دیگر با او سخن نگفت تا درگذشت.

به نقل مجلسى از دلائل الامامه در این بیمارى - که منجر به شهادت حضرت شد - دو تن از صحابى پیغمبر، ابوبکر و عمر خواستار دیدار ایشان شدند. اما دختر پیغمبر رخصت این دیدار را نداد. حضرت على علیه السلام گفت من پذیرفته‏ام که تو به آنان اجازه ملاقات دهى. فاطمه گفت ‏حال که چنین است ‏خانه خانه تو است. (7) اما ظاهرا از این ملاقات نتیجه‏اى به دست نیامد. دختر پیغمبر به آنان گفت نشنیدید که پدرم فرمود فاطمه پاره تن من است هر که او را بیازارد مرا آزرده است؟ گفتند: چنین است! فاطمه گفت ‏شما مرا آزردید و من از شما ناخشنودم (8) و آنان از خانه او بیرون رفتند. بخارى در صحیح می نویسد: پس از آن که دختر پیغمبر میراث خود را از خلیفه خواست و او گفت از پیغمبر شنیدم که ما میراث نمى‏گذاریم زهرا دیگر با او سخن نگفت تا درگذشت.(9)

در واپسین روزهاى زندگى، اسماء دختر عمیس را که از مهاجران حبشه و از نزدیکان وى بود طلبید. اسماء نخست زن جعفر بن ابى طالب بود، چون جعفر در نبرد موته شهید شد به ابوبکر بن ابى قحافه شوهر کرد. دختر پیغمبر به اسماء گفت:

- من خوش نمى‏دارم بر جسد زن، جامه‏اى بیفکنند و اندام او از زیر جامه نمایان باشد.

- من در حبشه چیزى دیدم، اکنون صورت آن را به تو نشان مى‏دهم. سپس چند شاخه تر خواست. شاخه‏ها را خم کرد. پارچه‏اى به روى آن کشید. دختر پیغمبر گفت:

- چه چیز خوبى است. نعش زن را از نعش مرد مشخص مى‏سازد. (10)

در آخرین روز زندگانى آبى خواست. بدن خود را نیکو شست و شو داد، جامه‏هاى نو پوشید و به غرفه خود رفت. خادمه خویش را گفت تا بستر او را در وسط غرفه بگستراند. سپس روى به قبله دراز کشید دست‏ها را بر گونه‏ها نهاد و گفت من همین ساعت‏ خواهم مُرد. (11) به نقل علماى شیعه، شوهرش على علیه‌السلام او را شست و شو داد. ابن سعد نیز همین روایت را اختیار کرده است.(12) لیکن ابن عبد البر گوید دختر پیغمبر اسماء را گفت تا متصدى شست و شوى او باشد. و گویا اسماء در شست و شوى فاطمه با على علیهماالسلام همکارى داشته است.

ابن عبد البر نوشته است چون دختر پیغمبر زندگانى را بدرود گفت، عایشه خواست ‏به حجره او برود اسماء طبق وصیت، او را راه نداد. عایشه شکایت ‏به پدر برد که:

- این زن خثعمیه (13) میان من و دختر پیغمبر در آمده است و نمى‏گذارد من نزد جسد او بروم. به علاوه براى او حجله‏اى چون حجله عروسان ساخته است. ابوبکر در حجره دختر پیغمبر آمد و گفت:

- اسماء چرا نمى‏گذارى زنان پیغمبر نزد دختر او بروند؟ چرا براى دختر پیغمبر حجله ساخته‏اى؟

- زهرا به من وصیت کرده است کسى بر او داخل نشود. چیزى را که براى نعش او ساخته‏ام، وقتى زنده بود به او نشان دادم و به من دستور داد مانند آن را برایش بسازم.

- حال که چنین است هر چه به تو گفته چنان کن. (14)

ابن عبدالبر نوشته است نخستین کس از زنان که در اسلام براى او بدین سان نعش ساختند فاطمه علیهاالسلام دختر پیغمبر بود. سپس مانند آن را براى زینب بنت جحش (زن پیغمبر) آماده کردند.

پى‏نوشت‌ها:

1. بحارالانوار، ص 191، ج 43/ روضة الواعظین، ص 151.

2. الاستیعاب، ص 749.

3. بحارالانوار، ص 213، ج 43.

4. عیون المعجزات، به نقل مجلسى، ص 212.

5. طبقات، ج 8، ص 18.

6. انساب الاشراف، بلاذرى، ص 402.

7. بحارالانوار، ج 43، ص 170، به نقل از دلائل الامامه و نیز رجوع شود به علل الشرائع، ج 1، ص 178.

8. بحارالانوار، ص 171.

9. صحیح، ج 5، ص 177.

10. استیعاب، ص 751/ طبقات ابن سعد، ج 8، ص 18/ انساب الاشراف، ص 405/ بحارالانوار، ج 43، ص 189.

11. بحارالانوار، ج 43، ص 172 به نقل از امالى شیخ طوسى/ انساب الاشراف، ص 402/ طبقات، ج 8، ص 17- 18.